Duurzaamheid voor dummies: zie jij door de bomen het bos?

Reduce, reuse, recycle: een veelgehoorde term en zo’n hashtag die het op sociale media ‘lekker doet’. Maar wat is nu eigenlijk wat? Duurzaamheid is een breed begrip, er wordt mee gesmeten dat het een lieve lust is, en al die verschillende woorden die daaraan gelinkt zijn, worden door iedereen weer anders gebruikt. Wat betekent het nou eigenlijk, duurzaam doen? Wat is het verschil tussen hergebruik en upcycling? En greenwashing, wat houdt dat in? Duurzaamheid voor dummies! De zes meestgebruikte termen. Lees je mee?

Reduce: minder gebruiken

De meest milieuvriendelijke manier is om geen spullen te kopen. Of in elk geval minder. Heb je bepaalde spullen eigenlijk wel echt nodig? En hoeveel groente gooi jij weg aan het eind van de week? Door bewustere keuzes te maken in wat je wèl, en vooral wat je juist níét koopt, verminder je je gebruik van grondstoffen. En ben je dus vanzelf milieuvriendelijker bezig.
Wist je dat de lapjes vilt voor de mini-mandjes overblijven wanneer ik andere vilten woonaccessoires creëer? Door daar een mooi nieuw woonaccessoire mee te maken, gaat er geen vilt verloren in het maakproces! Ook een mooi voorbeeld van reducing.

Recycle

Bij recycling gaat het echt om het opnieuw gebruiken van het basismateriaal. Denk hierbij bijvoorbeeld aan plastic verpakkingen, die weer omgesmolten worden tot plastickorrels en daarbij opnieuw gebruikt kunnen worden om nieuwe producten mee te maken.
Het lastige van recycling is dat het kunststof puur moet zijn om het onbeperkt te kunnen hergebruiken. Zachte kunststoffen zijn in principe oneindig vaak te recyclen, en daarmee helemaal niet zo milieuonvriendelijk als ze lijken. Het grootste probleem: het materiaal wordt niet altijd door ons ingeleverd, en het raakt vaak vervuild met andere stofjes. Door de vervuiling is het niet meer oneindig te recyclen. Helaas. Maar veel bedrijven werken er al hard aan om dit te verbeteren.

De uni-viltkleuren in de shop bevatten bijvoorbeeld vezels van oude petflessen. En het zachtblauwe, het zachtgroene en antraciet gemarmerd vilt wordt zelfs voor 99,9% van oude vezels gemaakt! Zo vermindert een mooi nieuw materiaal toch een beetje de hoogte van de afvalberg.

Ook qua papier kies ik ook altijd voor recycled papier. Zo zijn de boekenleggers allemaal van gerecycled papier gemaakt. Maar wist je bijvoorbeeld dat papier na een keer of zes niet meer te recyclen valt? Daarna worden de vezels te kort en kun je het eigenijk alleen nog maar als wc-papier of papierpulp gebruiken.

Hergebruik, of re-use

Hierbij wordt het hele product opnieuw gebruikt. Dit kan bijvoorbeeld door het terug te sturen naar de winkel: je kunt bij diverse grote bedrijven opgeknapte ‘klassiekers’ kopen, en ook refurbished is inmiddels een gangbaar begrip. Maar ook iets simpels als het overnemen van oma’s oude pannenset hoort erbij! En wat dacht je van die geweldige kringloopvondsten?

Soms vind je iets bij de kringloop wat je zo in de kamer kunt zetten, soms heeft een tafel bijvoorbeeld even een likje verf nodig. Maar dat valt allemaal onder hergebruik. Heerlijk is dat!
Het is ook erg leuk om een oud lelijk schaaltje te pimpen. Dat telt ook als hergebruik. Hoe je dat doet, lees je hier.

Upcycle

Upcycling is wat ingewikkelder. Je hergebruikt eigenlijk ook gewoon een materiaal, maar dan om er iets mooiers van te maken! Zo worden er bijvoorbeeld fietsen gemaakt van oude koffiecapsules, je weet wel, dat ene merk waar George Clooney nogal fan van is.
Vaak wordt iets upcycling genoemd, terwijl het eigenlijk gewoon hergebruik is ~ kortom: upcycling is best een grijs gebied! Hoe weet je dan het verschil met hergebruik?

Dat is simpel! Upcycling is al snel creatiever dan hergebruik, omdat je het materiaal als inspiratie gebruikt om tot een nieuw product te komen. Je kijkt dus niet naar het product zoals het is, maar zoals het zou kunnen zijn!
Zo waren de klemborden in de webshop ooit dienstbaar als ladebodem, en is het nu tijd voor hen om te stralen in je interieur. En wat dacht je van de sponsjes bij de krijtbordstickers? Als eenmalig verzendmateriaal belandde dit fonkelnieuwe verpakkingsfoam bijna in de prullenbak! Gelukkig wist ik er superleuke sponsjes van te stansen.

Duurzaamheid

De term duurzaamheid is helemaal lastig. En je wordt er de laatste tijd zo vaak mee om de oren geslagen dat het woord eigenlijk een beetje aan waarde verliest. En dat is zonde!
Duurzaamheid betekent twee dingen. Dat het lang mee gaat (denk aan de eikenhouten eettafel die al decennia bij oma staat) en/of dat iets wordt geproduceerd of verkregen op een manier die niet zo belastend is voor moedertje natuur.

Handgemaakt in Nederland, is dus veel duurzamer dan een product dat de wereldzeeën doorkruist of wordt overgevlogen uit China. Een lokaal omgehakte boom wint het ook altijd van hardhout uit het regenwoud. Deze kaartenhouders maak ik met de hand op m’n Houtmoed hoofdkwartier, van duurzaam, lokaal geteeld hout met een laagje gerecycled papier.

Producten die een leven lang mee gaan, of zelfs meerdere levens? Die zijn dus óók hartstikke duurzaam! Zo hoop ik dat de prachtige bijzettafels, gesneden uit lokaal populierenhout, een levenslang jouw interieur verblijden. En mocht je er ooit eens op uitgekeken raken (yeah, right!), breng je ze dan alsjeblieft naar de kringloop?

Tegenwoordig is duurzaamheid bijna een hol marketingbegrip, maar wat mij betreft is het het mooiste wat er is. Erfstukken, huizen, meubels: het gaat wel honderd jaar mee en er worden zoveel mensenlevens mee verrijkt! Ook dat betekent dat het niet zo belastend is voor de natuur.

Alle hierboven genoemde termen zijn natuurlijk ook een onderdeel van duurzaamheid.

Greenwashing

Een term die nog niet zo lang bestaat (eigenlijk pas sinds duurzaamheid niet meer voor geitenwollensokkendragers is, maar eindelijk door iedereen normaal gevonden wordt): green-washing. Dit betekent niets meer of minder dan dat er een marketing-sausje over producten wordt gegoten, waarmee ze als milieuvriendelijk worden gebracht. Terwijl dat stiekem dus niet zo is!
Het is dus belangrijk dat je zelf altijd kritisch kijkt naar wat een merk nu eigenlijk bedoelt.

Een voorbeeldje? Bio-energie: energie die gewekt wordt uit biomassa. Het grootste deel van onze groene energie wordt hiermee geproduceerd! En dat is klinkt heel mooi, maar kan ook behoorlijk dubieus zijn.
Een poosje terug was namelijk in het nieuws dat er grote stukken bos omgehakt worden in Noord-Amerika, zodat het Nederlandse tekort aan biomassa wordt aangevuld. Dit omgehakte bos wordt verscheept naar ons kleine kikkerlandje om hier in de verbrandingsoven te belanden. Dit allemaal zodat er bio-energie uit gewonnen wordt. Alleen vergeten we even alle CO2 die hierbij vrijkomt en het bos dat ervoor verdwijnt. Bio-energie klinkt dus fijn en duurzaam, maar wat mij betreft nemen we deze vorm van green-washing met een flinke korrel zout.

Zo! Dat was mijn duurzaamheid voor dummies: zes veelgebruikte termen wat betreft groen ondernemen. Welke duurzame term ben ik vergeten uit te leggen? Ik hoor het graag in de comments!